− | <p>Urodzony 30 maja 1938 we wsi Wola Koszucka w Wielkopolsce; syn Stanisława Smuszkiewicza i Walentyny z Kopczyńskich, rolników. Po ukończeniu szkoły podstawowej uczył się w Słupcy, najpierw przez rok w Zasadniczej Szkole Metalowej Mechanizacji Rolnictwa, a od 1953 w Liceum Ogólnokształcącym (obecnie im. Marszałka Józefa Piłsudskiego). W 1957 zdał egzaminy maturalne i podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) w Poznaniu. Był członkiem ZMP (1954-56), a potem ZSP (1957-63). Pierwszy artykuł pt. ''Grzegorz czy Gżegoż, czyli kilka słów o poprawnej pisowni'' opublikował w 1959 na łamach dodatku „Gazety Poznańskiej” – „Niedziela” (nr 18). W 1962 prowadził lekcje języka polskiego w Zasadniczej Szkole Budowlanej i Technikum Budowlanym dla Pracujących w Poznaniu. W 1963 uzyskał tytuł magistra na UAM. W następnych latach związany był nadal z zespołem szkół budowlanych; w 1965-72 łączył tam etat nauczyciela z obowiązkami wicedyrektora do spraw pedagogicznych. Należał do ZNP (1963-80; prezes Ogniska nr 28 przy Zasadniczej Szkole Budowlanej w 1965-72). Współpracował z Okręgowym Ośrodkiem Metodycznym, przekształconym potem w Instytut Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych w Poznaniu; w 1967-73 kierował wakacyjnymi kursami dla nauczycieli języka polskiego szkół podstawowych i zawodowych. W 1972 został dyrektorem i zarazem nauczycielem polonistą w Szkole Podstawowej nr 9 w Poznaniu. W 1970 wstąpił do PZPR. Za osiągnięcia w pracy pedagogicznej otrzymał nagrodę Rady Postępu Pedagogicznego przy poznańskim kuratorium (1967) oraz nagrodę Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych w Poznaniu (1973). W 1974 został zatrudniony jako starszy asystent w Zakładzie Metodyki Nauczania w Instytucie Filologii Polskiej (IFP) UAM. Poza teorią dydaktyki literatury prowadził badania z zakresu prozy fantastycznonaukowej oraz literatury dla dzieci i młodzieży. W 1977 na podstawie rozprawy pt. ''Współczesna polska proza fantastycznonaukowa. Problem stereotypu gatunkowego w literaturze popularnej'' (promotor prof. Jerzy Ziomek) uzyskał na UAM doktorat, a wkrótce potem – stanowisko adiunkta. W tymże roku został sekretarzem Podstawowej Organizacji Partyjnej PZPR działającej przy IFP UAM (do rezygnacji z członkostwa w partii w 1981). Artykuły i recenzje publikował w latach siedemdziesiątych głównie na łamach poznańskiego miesięcznika „Nurt” (1972-81, z przerwami; w 1977-79 cykl artykułów pt. ''Z dziejów polskiej s-f''). W 1978 nawiązał trwającą do 2014 współpracę z Komitetem Okręgowym Olimpiady Literatury i Języka Polskiego w Poznaniu (przewodniczący od roku 1985; za swoją działalność otrzymał w 1987 nagrodę Komitetu Głównego Olimpiady). Należał do Gorzowskiego Towarzystwa Naukowego (1979-90), a od 1980 uczestniczył w pracach Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (PTPN), pełniąc kolejno funkcje sekretarza Komisji Filologicznej (1984-87), wiceprzewodniczącego (1996-2005) oraz przewodniczącego Wydziału I Filologiczno-Filozoficznego (2005-08). W 1980 wstąpił do Koła NSZZ „Solidarność” przy IFP UAM (członek do 1993). Artykuły i recenzje drukował w tym okresie m.in. w kwartalniku „Kwazar” (1980-83, 1985) oraz miesięczniku „Fantastyka” (1984-85, 1988). W 1985-90 był członkiem Rady Programowej Ogólnopolskiego Ośrodka Sztuki dla Dzieci i Młodzieży, z siedzibą w Poznaniu; w 1985-94 redagował (a w 1995 konsultował naukowo) „Studia o Sztuce dla Dziecka” oraz zamieszczał w nich własne teksty, był także autorem artykułów publikowanych w dwumiesięczniku „Sztuka dla Dziecka” (1987-88, 1990). Wygłaszał odczyty, głównie dla bibliotekarzy i nauczycieli języka polskiego (m. in. na temat literatury dla dzieci i młodzieży, powieści historycznej, fantastyki) oraz brał udział w spotkaniach związanych z literaturą fantastycznonaukową. Habilitował się w 1986 przedkładając na UAM maszynopis rozprawy pt. ''Retoryka współczesnej polskiej powieści historycznej dla dzieci i młodzieży''; w 1987 otrzymał stopień doktora habilitowanego, a w 1988 objął etat docenta. Przez rok (1987/88) był wicedyrektorem IFP UAM, a potem przez dwie kadencje (w 1988-93) – prodziekanem utworzonego wówczas Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej. Za działalność naukową i organizacyjną otrzymał liczne nagrody Rektora UAM (w 1977, 1978, 1980, 1984, 1989, 1990, 1991). W 1991 został profesorem nadzwyczajnym UAM i kierownikiem Zakładu Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego w IFP (do 2008). W 1992 był rzeczoznawcą Ministerstwa Edukacji Narodowej. Współpracował w 1995-2000 z Centralnym Ośrodkiem Metodycznym Studiów Nauczycielskich przy Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. W 1995 został członkiem, a w 1997-2008 był przewodniczącym Komitetu Redakcyjnego serii ''Prace Komisji Filologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk''. Artykuły i recenzje drukował nadto m.in. w „Polonistyce” (sporadycznie, w 1992, 1995, 1998) i w „Nowej Fantastyce” (1993-2002, z przerwami). Od 1995 działał w polskiej sekcji Stowarzyszenia Przyjaciół Książki dla Młodych (IBBY). W 1996-99 zasiadał w senacie UAM. Tytuł naukowy profesora otrzymał w 1998. Przez dwie kadencje, 1999-2005, był dziekanem Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej UAM. W 2003 otrzymał stanowisko profesora zwyczajnego tejże uczelni. Nawiązał również kontakty naukowe z innymi ośrodkami akademickimi, m.in. poprzez uczestnictwo w komitetach redakcyjnych pism: „Notes Multimedialny” (wyd. przez Uniwersytet Szczeciński; od 2002) oraz „Notatnik Multimedialny” (wyd. przez Akademię Podlaską w Siedlcach; od 2008). W 2000 został członkiem Polskiego Towarzystwa Retorycznego, w 2007-09 należał do Komisji Edukacyjnej Komitetu Nauk o Literaturze PAN. W 2008 został przewodniczącym jury Nagrody Literackiej im. J. Żuławskiego dla najlepszych polskich utworów fantastycznych. Z końcem 2008 osiągnął wiek emerytalny i zakończył etatową pracę na UAM. Od 2011 związany był (umową-zleceniem) z Wyższą Szkołą Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu (od 2014 Collegium da Vinci w Poznaniu). Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1984) i Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2008).</p> | + | <p>Urodzony 30 maja 1938 we wsi Wola Koszucka w Wielkopolsce; syn Stanisława Smuszkiewicza i Walentyny z Kopczyńskich, rolników. Po ukończeniu szkoły podstawowej uczył się w Słupcy, najpierw przez rok w Zasadniczej Szkole Metalowej Mechanizacji Rolnictwa, a od 1953 w Liceum Ogólnokształcącym (obecnie im. Marszałka Józefa Piłsudskiego). W 1957 zdał egzaminy maturalne i podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) w Poznaniu. Był członkiem ZMP (1954-56), a potem ZSP (1957-63). Pierwszy artykuł pt. ''Grzegorz czy Gżegoż, czyli kilka słów o poprawnej pisowni'' opublikował w 1959 na łamach dodatku „Gazety Poznańskiej” – „Niedziela” (nr 18). W 1962 prowadził lekcje języka polskiego w Zasadniczej Szkole Budowlanej i Technikum Budowlanym dla Pracujących w Poznaniu. W 1963 uzyskał tytuł magistra na UAM. W następnych latach związany był nadal z zespołem szkół budowlanych; w 1965-72 łączył tam etat nauczyciela z obowiązkami wicedyrektora do spraw pedagogicznych. Należał do ZNP (1963-80; prezes Ogniska nr 28 przy Zasadniczej Szkole Budowlanej w 1965-72). Współpracował z Okręgowym Ośrodkiem Metodycznym, przekształconym potem w Instytut Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych w Poznaniu; w 1967-73 kierował wakacyjnymi kursami dla nauczycieli języka polskiego szkół podstawowych i zawodowych. W 1972 został dyrektorem i zarazem nauczycielem polonistą w Szkole Podstawowej nr 9 w Poznaniu. W 1970 wstąpił do PZPR. Za osiągnięcia w pracy pedagogicznej otrzymał nagrodę Rady Postępu Pedagogicznego przy poznańskim kuratorium (1967) oraz nagrodę Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych w Poznaniu (1973). W 1974 został zatrudniony jako starszy asystent w Zakładzie Metodyki Nauczania w Instytucie Filologii Polskiej (IFP) UAM. Poza teorią dydaktyki literatury prowadził badania z zakresu prozy fantastycznonaukowej oraz literatury dla dzieci i młodzieży. W 1977 na podstawie rozprawy pt. ''Współczesna polska proza fantastycznonaukowa. Problem stereotypu gatunkowego w literaturze popularnej'' (promotor prof. Jerzy Ziomek) uzyskał na UAM doktorat, a wkrótce potem – stanowisko adiunkta. W tymże roku został sekretarzem Podstawowej Organizacji Partyjnej PZPR działającej przy IFP UAM (do rezygnacji z członkostwa w partii w 1981). Artykuły i recenzje publikował w latach siedemdziesiątych głównie na łamach poznańskiego miesięcznika „Nurt” (1972-81, z przerwami; w 1977-79 cykl artykułów pt. ''Z dziejów polskiej s-f''). W 1978 nawiązał trwającą do 2014 współpracę z Komitetem Okręgowym Olimpiady Literatury i Języka Polskiego w Poznaniu (przewodniczący od roku 1985; za swoją działalność otrzymał w 1987 nagrodę Komitetu Głównego Olimpiady). Należał do Gorzowskiego Towarzystwa Naukowego (1979-90), a od 1980 uczestniczył w pracach Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (PTPN), pełniąc kolejno funkcje sekretarza Komisji Filologicznej (1984-87), wiceprzewodniczącego (1996-2005) oraz przewodniczącego Wydziału I Filologiczno-Filozoficznego (2005-08). W 1980 wstąpił do Koła NSZZ „Solidarność” przy IFP UAM (członek do 1993). Artykuły i recenzje drukował w tym okresie m.in. w kwartalniku „Kwazar” (1980-83, 1985) oraz miesięczniku „Fantastyka” (1984-85, 1988). W 1985-90 był członkiem Rady Programowej Ogólnopolskiego Ośrodka Sztuki dla Dzieci i Młodzieży, z siedzibą w Poznaniu; w 1985-94 redagował (a w 1995 konsultował naukowo) „Studia o Sztuce dla Dziecka” oraz zamieszczał w nich własne teksty, był także autorem artykułów publikowanych w dwumiesięczniku „Sztuka dla Dziecka” (1987-88, 1990). Wygłaszał odczyty, głównie dla bibliotekarzy i nauczycieli języka polskiego (m. in. na temat literatury dla dzieci i młodzieży, powieści historycznej, fantastyki) oraz brał udział w spotkaniach związanych z literaturą fantastycznonaukową. Habilitował się w 1986 przedkładając na UAM maszynopis rozprawy pt. ''Retoryka współczesnej polskiej powieści historycznej dla dzieci i młodzieży''; w 1987 otrzymał stopień doktora habilitowanego, a w 1988 objął etat docenta. Przez rok (1987/88) był wicedyrektorem IFP UAM, a potem przez dwie kadencje (w 1988-93) – prodziekanem utworzonego wówczas Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej. Za działalność naukową i organizacyjną otrzymał liczne nagrody Rektora UAM (w 1977, 1978, 1980, 1984, 1989, 1990, 1991). W 1991 został profesorem nadzwyczajnym UAM i kierownikiem Zakładu Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego w IFP (do 2008). W 1992 był rzeczoznawcą Ministerstwa Edukacji Narodowej. Współpracował w 1995-2000 z Centralnym Ośrodkiem Metodycznym Studiów Nauczycielskich przy Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. W 1995 został członkiem, a w 1997-2008 był przewodniczącym Komitetu Redakcyjnego serii ''Prace Komisji Filologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk''. Artykuły i recenzje drukował nadto m.in. w „Polonistyce” (sporadycznie, w 1992, 1995, 1998) i w „Nowej Fantastyce” (1993-2002, z przerwami). Od 1995 działał w polskiej sekcji Stowarzyszenia Przyjaciół Książki dla Młodych (IBBY). W 1996-99 zasiadał w senacie UAM. Tytuł naukowy profesora otrzymał w 1998. Przez dwie kadencje, 1999-2005, był dziekanem Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej UAM. W 2003 otrzymał stanowisko profesora zwyczajnego tejże uczelni. Nawiązał również kontakty naukowe z innymi ośrodkami akademickimi, m.in. poprzez uczestnictwo w komitetach redakcyjnych pism: „Notes Multimedialny” (wyd. przez Uniwersytet Szczeciński; od 2002) oraz „Notatnik Multimedialny” (wyd. przez Akademię Podlaską w Siedlcach; od 2008). W 2000 został członkiem Polskiego Towarzystwa Retorycznego, w 2007-09 należał do Komisji Edukacyjnej Komitetu Nauk o Literaturze PAN. W 2008-2018 przewodniczył jury Nagrody Literackiej im. J. Żuławskiego dla najlepszych polskich utworów fantastycznych. Z końcem 2008 osiągnął wiek emerytalny i zakończył etatową pracę na UAM. Od 2011 okresowo związany był (umową-zleceniem) z Wyższą Szkołą Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu (od 2014 Collegium da Vinci w Poznaniu). Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1984) i Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2008).</p> |