|
|
Linia 66: |
Linia 66: |
| | | |
| <ul> | | <ul> |
− | <li># Niewiadowski: Marek Oramus. W: A. Niewiadowski, A. Smuszkiewicz: Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej. Pozn. 1990.</li> | + | <li>Niewiadowski: Marek Oramus. W: A. Niewiadowski, A. Smuszkiewicz: Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej. Pozn. 1990.</li> |
| <li> [on-line] [dostęp 24 października 2016]. Dostępny w Internecie: http://encyklopediafantastyki.pl/index.php?titleMarek_Oramus.</li> | | <li> [on-line] [dostęp 24 października 2016]. Dostępny w Internecie: http://encyklopediafantastyki.pl/index.php?titleMarek_Oramus.</li> |
| </ul> | | </ul> |
Wersja z 13:55, 2 lut 2017
ur. 1952
Pseud.: Ewaryst Gwizdek; Jan Buła; Kunktator; Predator.
Prozaik, krytyk literacki, publicysta.
BIOGRAM
Urodzony 23 marca 1952 w Sieprawiu pod Krakowem; syn Adama Oramusa, rzemieślnika, i Anny z domu Siatka. Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki w Myślenicach, gdzie w 1969 zdał maturę. Następnie studiował na Wydziale Mechaniczno-Energetycznym Politechniki Śląskiej (specjalność energetyka jądrowa); tytuł magistra inżyniera uzyskał w 1975. Debiutował w 1972 humoreską pt. Dziady i technokracja, opublikowaną na łamach tygodnika studenckiego „itd” (nr 1); w piśmie tym drukował do 1986 prozę, artykuły, wywiady i recenzje. Od 1972 współpracował też z gliwickim oddziałem „Tygodnika Politechnik”; w 1975-81 był w zespole redakcyjnym pisma (w 1977-80 jako sekretarz redakcji); ogłosił tu cykl felietonów pt. Rezerwat. Od 1975 należał do SDP (do 1982). W 1975-77 kontynuował naukę na Pomagisterskim Dziennym Studium Dziennikarstwa na Uniwersytecie Warszawskim (specjalność reportaż); pisał reportaże dla „Przeglądu Technicznego”. Był członkiem Ogólnopolskiego Klubu Miłośników Fantastyki i Science Fiction, działającego przy studenckim klubie „Ubab” w Warszawie. Brał udział w konwentach science fiction. Od stycznia 1981 pracował w redakcji pisma „itd” jako publicysta w dziale kultury. We wrześniu 1981 wybrano go zastępcą redaktora naczelnego „itd.”, jednak wyboru tego nie zatwierdził wydawca pisma (MAW). Był członkiem NSZZ „Solidarność”. Po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 w wyniku weryfikacji został zwolniony z pracy z zakazem uprawiania zawodu dziennikarza; do 1990 pozostawał bez pracy etatowej. Publikował w tym czasie powieści i opowiadania science fiction. W 1982 zamieszkał w Rybniku. W tym czasie kontynuował współpracę z „Przeglądem Technicznym” (w 1983-86 pisał recenzje książek science fiction nagrodzone przez redakcję „Fantastyki” w 1986). Otrzymał liczne nagrody, m.in. Złotą Sepulkę (za 1983/84) i nagrodę Polskiego Stowarzyszenia Miłośników Fantastyki. W 1990 został członkiem SPP. Uczestniczył w powstawaniu dziennika „Czas Krakowski”, był kierownikiem działu, a następnie publicystą tego pisma (1990-91). W 1990-99 współpracował z miesięcznikiem literacko-filmowym „Fenix” (tu publikował felietony z cyklu Piąte piwo oraz liczne recenzje książkowe i filmowe). Od jesieni 1990 do wiosny 2004 pracował w miesięczniku „Nowa Fantastyka” jako kierownik działu publicystyki; kontynuował cykl Piąte piwo oraz zamieszczał artykuły i recenzje (m.in. pod pseud.: Jan Buła, Kunktator, Predator). W latach dziewięćdziesiątych zaczął prowadzić na łamach „Dziennika Polskiego” cotygodniową rubrykę recenzji książek pt. Galaktyka Gutenberga. W 2004 pracował krótko w dziale opinii dziennika „Życie”. Współpracował też jako publicysta i recenzent z pismami „Świat Techniki”, „Świat Nauki”, „Nowe Państwo” i „Wiedza i Życie”. W 2010 rozpoczął współpracę (także jako recenzent literacki i filmowy) z „Rzeczpospolitą”. Zaczął też prowadzić dział recenzji książek w Internecie (http://www.galgut.eu/matka/. Odznaczony Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007).
Dwukrotnie żonaty: w 1981 z Jolantą Sachs, fizjoterapeutką, z tego związku ma córkę Dominikę (ur. 1981) i od 2004 z Dominiką Materską, anglistką, z tego małżeństwa urodziła się córka Berenika (ur. 2005). Mieszka w Warszawie.
TWÓRCZOŚĆ
- Senni zwycięzcy. [Powieść]. Wwa: Czyt. 1982 [właśc. 1983], 253
- Arsenał. [Powieść]. Wwa: Iskry 1985, 214 s. Fantastyka. Przygoda. Wyd. nast.: wyd. 2 popraw. i uzup. Olsztyn: Solaris 2000. Kosmiczny Rodzynek. wyd. 3 Stawiguda: Solaris 2016, Archiwum Pol. Fantastyki.
- Wyposażenie osobiste. [Felietony]. Wwa: Iskry 1987, 285 s. Wyd. 2 rozszerz. Stawiguda: Ag. „Solaris” Małgorzata Piasecka 2013, Krytycy o Fantastyce, 2.
- Hieny cmentarne. [Opowiadania]. Posł.: M. Chrzanowski. Katow.: Śląsk 1989, 280 s. Science Fiction: opowiadania.
- Dzień drogi do Meorii. [Powieść]. Wwa: Iskry 1990, 302 s. Fantastyka. Przygoda. Wyd. nast. Wwa: SuperNOWA 1997.
- Święto śmiechu. [Powieść]. Wwa: SuperNOWA 1995, 286 s.
- Rozmyślania nad tlenem. Przygody człowieka czytającego. [Felietony]. Olsztyn: Solaris 2000, 315 s. Kosmiczny Rodzynek. Wyd. nast. Stawiguda: Solaris 2014, Krytycy o Fantastyce.
- Rewolucja z dostawą na miejsce. [Opowiadania]. Olsztyn: Solaris 2002, 298 s. Pol. Fantastyka.
- Bogowie Lema. Pozn.: Wydawn. Kurpisz; Zakrzewo: Wydawn. Replica 2007, 261 s. Wyd. nast. popraw. i uzup. Stawiguda: Solaris 2016, Krytycy o Fantastyce.
- Kankan na wulkanie. [Powieść]. „Dz. Pol.” 2007 nr 258 – 2008 nr 1-50. Wwa: Prószyński Media 2009, 312 s.
- Trzeci najazd Marsjan. [Powieść]. Pozn.: Media Rodzina 2010, 391 s.
- Problem kluczy do mieszkania w Piasecznie. Powieść postmodernistyczna. [Felietony]. Stawiguda: Ag. Solaris Małgorzata Piasecka, 2014, 368 s. Krytycy o Fantastyce, 3.
- Człowiek idzie z dymem. Podroby z brzucha PRL-u. [Felietony]. Stawiguda: Ag. Solaris Małgorzata Piasecka 2015, 398 s. Krytycy o Fantastyce, 5.
Przekłady utworów M. Oramusa w antologiach zagranicznych, m.in.: czes.: Polská ruleta. Polskie sci-fi povidky. [Przeł.] P. Weigel. Plzeň 2003. – słowac.:Volanie na Mlečnej Česte. [Przeł.] F. Uváček. Bratislava 1989.
Praca redakcyjna
- J. Zajdel: Wyższe racje. Wybór opowiadań. Utwory wybrał M. Oramus. Pozn.: WP 1988, 384 s. SF.
OPRACOWANIA (wybór)
- Ank. 2008, 2011.
- Wywiady: Ciemne okulary. Rozm. P. Sekyrova. „Fantastyka” 1990 nr 4/5 [dot. Arsenał]; Dobrze, ale nie beznadziejnie. Rozm. K. Kurczyna. „Voyager. Almanach Grozy i Fantastyki” 1993 nr 6 [dot.: Senni zwycięzcy]; Przyziemna fantastyka. Rozm. M. Łukaszewicz. „Literatura” 1996 nr 2; Kolapsoid. Rozm. J. Gondowicz. „Nowe Książ.” 2001 nr 9; Potrzebne nowe Lemy. Rozm. P. Stachnik. „Dz. Pol.” 2001 nr 228; Rok 2019. Rozm. T.Z. Zapert. „Rzeczpospolita” 2009 nr 132; Drugi wywiad z Markiem Oramusem. Rozm. W. Sedeńko. [on line] [dostęp 27 września 2016]. Dostępny w Internecie: http://www.sedenko.pl/2011/02/10/drugi-wywiad-z-markiem-oramusem-2010/.
Powrót na górę↑
Powrót na górę↑
Senni zwycięzcy
- M. BARTUS: Gra. „Odgłosy” 1983 nr 25.
- S. KORDACZUK: Oramus w „Czytelniku”. „Rzeczywistość” 1983 nr 27.
- M. PAROWSKI: Sen o dziesięciornicy. „Fantastyka” 1983 nr 1.
- P. TOMCZYK: Stawka większa niż... „Prz. Tech.” 1983 nr 19.
- Zob. też Wywiady.
Powrót na górę↑
Arsenał
- L. JĘCZMYK. „Prz. Tech.” 1986 nr 6.
- M. PAROWSKI: Adam N. poluje na Boga. „Fantastyka” 1986 nr 3.
- M. MROZIUK: Spotkanie w kosmosie. „Esensja” 2015 nr 4.
- Zob. też Wywiady.
Powrót na górę↑
Wyposażenie osobiste
- L. BUGAJSKI: Wyposażenie osobiste Oramusa. „Nowa Fantastyka” 1988 nr 3.
- T. LEWANDOWSKI: Golem LXXXVII. „Nowe Książ.” 1988 nr 5.
- M. PAROWSKI: „Mogłabym odtańczyć ten fotel – rzekła Isadora”. „Prz. Tech.” 1988 nr 8.
Powrót na górę↑
Hieny cmentarne
- M. PAROWSKI: Deogracias wydał opowiadania. „Fantastyka” 1990 nr 4/5.
- M. WOŁK: „Hieny cmentarne” Marka Oramusa, czyli niepewność konwencji. W: Polska literatura fantastyczna. Tor. 2005.
Powrót na górę↑
Dzień drogi do Meorii
- M. PAROWSKI: Wejście suwerena! „Nowa Fantastyka” 1991 nr 3.
- J. INGLOT: Książki pokupne. „Odra” 1997 nr 4.
Powrót na górę↑
Święto śmiechu
- B. CHACIŃSKI: W poszukiwaniu świętego kufla. „Ex Libris” 1996 nr 85.
- J. GRZĘDOWICZ: Święto łez. „Fenix” 1996 nr 9.
- J. INGLOT: Powrót do rzeczywistości. „Odra” 1996 nr 2.
- A. SKOWRON-NALBORCZYK. „Mag. Lit.” 1996 nr 2.
- A. SMUSZKIEWICZ: W obronie zasad. „Nowa Fantastyka” 1996 nr 4.
- K. VARGA: Zadzwońcie po wiedźmina. „Gaz. Wybor.” 1995 nr 284, polem.: M. PAROWSKI: Nim się przedmiot świeży.... „Nowa Fantastyka” 1996 nr 5.
Powrót na górę↑
Rozmyślania nad tlenem
- J. GONDOWICZ: Kolapsoid. „Nowe Książ.” 2001 nr 9.
- P. STACHNIK: Bar z tlenem. „Dz. Pol.” 2001 nr 97.
- B. ŚWIDERSKI: Zagłoba w Galaktyce Gutenberga. „Nowa Fantastyka” 2001 nr 1.
Powrót na górę↑
Rewolucja z dostawą na miejsce
- J. SMUSZKIEWICZ. „Nowa Fantastyka” 2002 nr 12.
Powrót na górę↑
Bogowie Lema
- J. WIERZEJSKA: W kosmosie literackim Lema. „Nowe Książ.” 2007 nr 6 [dot. także W. Orliński: Co to są sepulki? Wszystko o Lemie].
Powrót na górę↑
Kankan na wulkanie
- B. DARSKA: Nowy stary świat. „Nowe Książ.” 2009 nr 5.
Powrót na górę↑
Trzeci najazd Marsjan
Powrót na górę↑
Maria Kotowska-Kachel